Türk Kadim Düşüncesinde “Üçlü Dünya”: Yer, Orta ve Gök

İnsanoğlu var olduğundan beri göğe bakar, toprağa basar, ruhunu bir dengeye oturtmaya çalışır.Türklerin kadim düşüncesinde bu denge “Üçlü Dünya” kavramında vücut bulur:Yer (Alt Dünya), Orta Dünya (İnsanların Dünyası) ve Gök (Üst Dünya).

Bu sistem, yalnızca bir inanç değil;devlet yapısından günlük yaşama, sanattan töreye kadar her şeyi biçimlendiren kozmolojik bir düşünce sistemidir.

1. Gök: Gök Tanrı’nın Katı – İlahi Olanın Mekânı

Göğün yüceliği, Türk inancında Tanrı'nın (Tengri) yurduydu.

• Gök, sonsuzluk ve düzenin simgesiydi.

• Burada kut (ilahi güç) verilir, hakanlara hüküm indirilirdi.

• Kamlar, ayinlerinde göğe yükselir, 9 katlı gök arasında ruhsal bir yolculuğa çıkar, Umay Ana gibi kutsal varlıklarla iletişim kurarlardı.

Gök, yalnızca yukarıda değil, ruhta da yukarıydı.

2. Orta Dünya: İnsanların Yaşadığı ve Töreyle Dengelenen Kat

Orta Dünya, bizim bildiğimiz gerçekliktir:

• Bozkırda otağların kurulduğu,

• Töreyle yaşanan,

• Kamların dua ettiği,

• Alplerin savaştığı dünya katı.

Ama bu dünya, sadece maddi değil;gökle yerin dengede tutulduğu bir sınav yeriydi.İnsanlar, hem göğe bağlı kalmalı hem yerin ruhlarına saygı göstermeliydi.

Bu dengeyi bozan kişi;kutunu kaybeder, halkından olur, devleti yıkılır.

3. Yer Altı: Karanlık Ruhların, Ölümün ve Bilinmeyenin Dünyası

“Yer” ya da “Alt Dünya”,

• Ölüm sonrası ruhların gittiği,

• Erlik Han’ın hüküm sürdüğü karanlık bölgedir.

Korkulan ama yok sayılmayan bir yerdir.

• Atalar burada yaşar,

• Kurbanlar buraya sunulur,

• Kamlar rüyalarında buraya iner.

Türkler için “kötülük” bu dünyadan gelir ama bu dünya düşman değil, dengenin parçasıdır.Zira hayat da ölümle tamam olur.

Denge Yasası: Üç Dünya Tek Bütün

Bu üç dünya birbirinden kopuk değil,birbirini besleyen, dengeleyen sistemlerdir.

• Hakanın gücü Gök’ten gelir.

• Yönetimi Orta Dünya’dadır.

• Kut’u bozulursa, Yer Altı’na düşer.

Kamlık, hakanlık, töre, savaş, barış…Hepsi bu kozmik dengeye uygun yaşanmak zorundadır.

Son Söz: Üç Dünya Bizde Hâlâ Yaşıyor

Bugün belki otağlar kurmuyoruz.Ama hâlâ göğe bakıp umut arıyor,toprağa basıp köklenmeye çalışıyoruz.

Yer, Orta ve Gök…Sadece inanç değil,Türk milletinin kadim hafızasıdır.