Türklerde Zaman Anlayışı: Takvimler, Kutlamalar ve Döngüsellik

Zaman; sadece geçip giden anlar değil,bir halkın doğayla, inançla ve yaşamla kurduğu bağın ifadesidir.Türklerde zaman, çizgisel değil döngüseldir.Başlangıçla son bir yere varmaz,devr-i daim eder.

Güneşin doğuşu, ayın hareketi,baharın gelişi, kışın çekilişi...Her şey kutsal bir ritmin parçasıdır.

Takvim Meselesi: 12 Hayvanlı Türk Takvimi

En eski Türk takvimi, 12 Hayvanlı Türk Takvimidir.

• Her yıl bir hayvanla temsil edilir: fare, öküz, kaplan, tavşan, ejderha, yılan, at, koyun, maymun, horoz, köpek, domuz.

• Döngüsel yapısıyla 12 yılda bir döner ve her yılın kendine has karakteri olduğuna inanılır.

• Güneş esas alınarak hazırlanmıştır.

Bu takvim sadece tarih tutmak için değil,karakter analizi, kehanet ve toplumsal yönelim için de kullanılırdı.

Kutlamalar: Doğaya Saygı ve Ruhun Arınması

Türkler için kutlamalar yalnızca eğlence değil,doğayla uyumu, ruhun arınmasını ve toplumsal yenilenmeyi ifade ederdi.

Nevruz (21 Mart):

• Baharın gelişi, yılın başı, dirilişin simgesidir.

• Ateşten atlamak, toprağa dokunmak, suya niyet etmek gibi ritüellerlehem fiziksel hem manevi temizlik yapılırdı.

Yılbaşları:

• 12 Hayvanlı takvime göre yıl değişimleri büyük önem taşırdı.

• Yeni yıl, atalara dua, kam ayinleri, topluluk toyları ile karşılanırdı.

Zamanın Döngüselliği: Başlangıç ve Son Aynı Noktadır

Türk kozmolojisinde zaman çizgisel değil,çemberdir.

• Ölüm, bir son değil; yeni bir doğumun habercisidir.

• Kış, yalnızca soğuk değil; baharın hazırlığıdır.

• Geceler, şafağın derinliğini hazırlar.

Bu anlayış,hayatın her alanına yansımıştır:

• Mezarlardaki “balbal”lar, ruhun yolculuğunun işaretidir.

• Toylar (kutlamalar), sadece geçmişi anmak değil;geleceğe yön vermektir.

Gökyüzü Takibi: Zamanın İlahi Yüzü

Göktürklerden itibarengökyüzü ve yıldız hareketleri,takvimlerin ve kutsal günlerin temelidir.

• Kamlar (şamanlar), gökyüzünü okuyarak yılın uğurlu ve uğursuz günlerini belirlerdi.

• Ay tutulmaları, Güneş döngüleri gibi olaylar, ilahi mesajlar olarak algılanırdı.

Zaman, gökten yere inen bir öğretidir.

Son Söz: Zamanı Hisseden Bir Millet

Türklerde zaman, sadece geçmek için değil;anlamak, kutlamak ve yön bulmak içindir.

Otağ-ı Türk olarak diyoruz ki:Dakikalara sıkışmayan,doğanın ritmine ayak uyduran bir zaman anlayışı;hem insanı hem toplumu dengede tutar.